انتقال بذر توسط علفخوران با جثه متفاوت در زیستگاه‌های مرتعی منطقه مرکزی کشور (مطالعه موردی: پارک ملی کلاه قاضی اصفهان)

در این مطالعه، پتانسیل انتقال بذر گیاهان توسط سه گونه علفخوار وحشی با جثه متفاوت (خرگوش دشتی، آهوی ایرانی و کل و بز کوهی) در زیستگاه­های مرتعی پارک ملی کلاه قاضی اصفهان بررسی گردید. پنج منطقه زیستگاهی اصلی برای هر علفخوار انتخاب و در هر مکان ۱۰ نمونه سرگین تازه در ماه­های فروردین تا خرداد و مهر تا آبان (۵ ماه فصل رویش) جمع‌آوری گردید. سپس ترکیب بذری نمونه­های سرگین در آزمایش­های جوانه­زنی در گلخانه به مدت ۸ ماه بررسی گردید. در مجموع گونه­های نمونه­های سرگین کل و بز (۱۶۳۷ عدد بذر معادل 4/43 درصد از کل بذرها)، ۴۳ گونه از نمونه­های سرگین‌های آهو (۸۳۳ عدد بذر معادل 1/22 درصد از کل بذرها) و ۱۹ گونه از نمونه­های سرگین خرگوش (۱۰۸۳ عدد بذر معادل 7/28 درصد از کل بذرها) ثبت شد. ترکیب بذری نمونه­های سرگین سه گونه علفخوار به­طور معنی­داری متفاوت بود. همچنین تعداد گونه بذری انتقال یافته در ارتباط مستقیم با اندازه جثه سه گونه علفخوار بود. با این حال تفاوت­ در تراکم بذری نمونه­های سرگین ارتباطی با اندازه جثه علفخواران نداشت. با توجه به زادآوری اکثر گونه­های گیاهی پارک از طریق بذر و انتقال بذر گونه­های گیاهی متفاوت توسط سه گروه جانور، انتقال بذر از طریق سرگین علفخواران با جثه متفاوت می­تواند نقش مهمی در حفظ و پویایی پوشش گیاهی زیستگاه­های مرتعی، در صورت فراهم بودن سایر شرایط محیطی، داشته باشد. نتایج این تحقیق ضمن افزایش دانش انتقال بذر گیاهان مناطق خشک، می­تواند به­طور ویژه در مدیریت و احیا پوشش گیاهی در اکوسیستم­های حفاظت شده و زیستگاه­های مرتعی کشور به­کار گرفته شود.